Thema Omgevingsplannen

Veelgestelde vragen

Wat betekent de verbrede reikwijdte voor de inhoud van het milieueffectrapport?

Door de verbreding van de scope van het omgevingsplan, wordt ook de scope van milieueffectrapport breder. Hoe hier in de praktijk invulling aan wordt gegeven verschilt per gemeente en omgevingsplan. Voorbeelden van verbreding van de scope zijn thema’s als gezondheid, landschappelijke kwaliteit, mobiliteit en duurzaamheid. Uitgangspunt blijft dat het milieueffectrapport inzicht moet geven in de aanzienlijke milieugevolgen van het plan. De toetsing aan sectorale normen moet nog steeds plaatsvinden.

Hoe onderzoek je de maximale invulling van een plan zonder vast eindbeeld?

In het Omgevingsplan legt de gemeente vast aan welke randvoorwaarden ruimtelijke activiteiten moeten voldoen. Waar en welke ontwikkelingen plaatsvinden kan in de looptijd van het plan flexibel worden ingevuld. Daardoor is in het milieueffectrapport niet eenduidig te voorspellen welke effecten optreden en wat de omvang van effecten is. De werkwijze van het milieueffectrapport verandert daarom van ‘denken van binnen naar buiten’ naar ‘denken van buiten naar binnen’.
In het milieueffectrapport wordt geen onderzoek meer gedaan naar de maximale effecten van een activiteit, maar wordt gekeken naar de kwaliteit die met het plan wordt nagestreefd. En voor het behalen van deze kwaliteit worden omgevingswaarden vastgesteld. Het is belangrijk de ontwikkelingen in een gebied te volgen en te beoordelen of ze voldoen aan de vastgestelde omgevingswaarden. Dit kan met een monitoringssysteem. De Commissie adviseert daarom een monitoringsplan op te stellen bij het milieueffectrapport en dit ook bij de besluitvorming over het omgevingsplan vast te stellen.

Horen monitoring en maatregelen achter de hand in het milieueffectrapport thuis?

Als plannen een globaler karakter krijgen, is het niet mogelijk om de milieueffecten vooraf precies te bepalen. Het milieueffectrapport moet dan werken met mogelijke ontwikkelingen en beschrijft de bandbreedtes van milieueffecten. Dan zal vinger aan de pols gehouden moeten worden door het monitoren van effecten en waar nodig deze bij te stellen.
Het monitoringsplan moet in het milieueffectrapport worden opgenomen Daarbij wordt ook aangegeven welke ‘maatregelen achter de hand’ beschikbaar zijn om ongewenste effecten tegen te gaan. Of, wanneer effecten gunstiger blijken dan op voorhand ingeschat, wordt zichtbaar dat er meer ruimte is voor nieuwe ontwikkelingen.

Leidt de nieuwe aanpak tot een vermindering van de onderzoekslast? En hoe dan?

De pilots hebben nog geen eenduidig antwoord gegeven op deze vraag. Naast het (verplichte) onderzoek naar de wettelijk voorgeschreven milieuaspecten (Wet Milieubeheer, Wet geluidhinder, Natuurbeschermingswet) komen in het milieueffectrapport bij het omgevingsplan ook onderwerpen als duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit en gezondheid aan de orde. 
In de planfase leidt dit eerder tot verzwaring van de onderzoekslast. De verwachting is dat de onderzoekslast in de uitvoeringsfase van het plan vermindert, omdat initiatiefnemers meer ruimte krijgen voor hun initiatief. Ook moet digitalisering van plannen en bundeling van regels zorgen voor een beter inzicht in de regels die voor hun initiatief van toepassing zijn.

Welke alternatieven kunnen in het milieueffectrapport worden onderzocht?

De meerwaarde van milieueffectrapportage zit onder andere in het onderzoek naar alternatieven en maatregelen waarmee effecten op het milieu worden beperkt. Ook onder de Omgevingswet en de invoering van flexibelere plannen blijft deze meerwaarde aan de orde. Zo kan in het milieueffectrapport worden verkend in hoeverre ambities en doelstellingen kunnen worden behaald. En onderzocht hoe maximale gezondheidswinst kan worden geboekt of hoe de bereikbaarheid van een gebied optimaal kan worden gepland.
Daarnaast is onderzoek mogelijk naar de wijze van sturing in een omgevingsplan. Kunnen de doelen en ambities worden gehaald met veel regels en strikte randvoorwaarden of volstaat een beperkt aantal regels en flexibele normen? Het milieueffectrapport geeft zo bruikbare informatie over uit te werken spelregels in het Omgevingsplan.