Commissie m.e.r. Jaarverslag 2021

Verplichte en vrijwillige adviezen

De 160 adviezen bestonden uit 79 verplichte toetsingsadviezen en 81 vrijwillige adviezen over bijvoorbeeld reikwijdte en detailniveau van een milieueffectrapport, een tussentijdse toetsing of een aanvulling op een milieueffectrapport.

Meer vraag naar verplicht advies, minder vraag naar vrijwillig advies

De 79 verplichte toetsingsadviezen zijn er behoorlijk meer dan de 52 in 2020 en de 45 verplichte adviezen in 2019. We brachten 81 vrijwillige adviezen uit in 2021. Dat aantal is vergelijkbaar met de 81 in 2020 en de 85 vrijwillige adviezen in 2019.

Gevolgen ingewikkelde rekenregels stikstof zien we terug in milieueffectrapporten

Milieueffectrapportage is een goed instrument om de impact van een plan of project op de leefomgeving in beeld te brengen. Vooral de impact op Natura 2000-gebieden vraagt veel aandacht bij de besluitvorming. Bij 53 milieueffectrapporten is een passende beoordeling opgesteld.

Ondanks dat ontbrak in bijna de helft van de rapporten een goede uitwerking van effecten op Natura 2000-gebieden. Voor een deel is dit te verklaren door de vele ontwikkelingen op het gebied van stikstof, zoals nieuwe rekenmethodes. Bij het toetsen van het milieueffectrapport kijken we naar de dan geldende regels, die mogelijk net anders zijn dan toen het milieueffectrapport werd geschreven. Bij zes adviezen was Natura 2000 het enige onderwerp waarop essentiële informatie ontbrak.

Draagvlak nodig? Neem zienswijzen mee

Inspraak en participatie door bewoners en belanghebbenden leidt vaak tot meer draagvlak voor het overheidsbesluit. Onze advisering wint ook aan kwaliteit met inzicht in de zienswijzen. Het geeft vaak net die extra informatie over de omgeving.

In 57 procent van de adviezen namen we zienswijzen mee

Bevoegde gezagen vroegen in 57 procent van de adviezen om informatie uit zienswijzen mee te nemen. Vooral bij adviezen over de reikwijdte en het detailniveau van het milieueffectrapport, namelijk 73 procent. Bij de toetsingsadviezen is dit percentage lager, namelijk 49 procent. Gemeenten en provincies laten vooral bij adviezen over reikwijdte en detailniveau de zienswijzen meenemen, in circa driekwart van de adviezen. Bij de toetsingen ligt dit net iets onder 50 procent van de adviezen. Bij het Rijk en het waterschap liggen de percentages andersom: bij adviezen over reikwijdte en detailniveau minder dan 50 procent en bij toetsingen meer dan driekwart van de adviezen.

Kwaliteit milieueffectrapporten blijft aandacht vragen

Milieueffectrapport bij integrale omgevingsvisies niet eenvoudig

We brachten een groot aantal toetsingsadviezen over omgevingsvisies uit, over 20 gemeentelijke en 1 provinciale omgevingsvisie. De ambities voor de langeretermijn worden hierin vastgelegd. Opvallend was dat geen van de getoetste milieueffectrapporten compleet was. Bij deze strategische visies vroeg het uitwerken van een goede referentiesituatie en het ontwikkelen van alternatieven vaak om meer aandacht.
Aanvullingen waren bijvoorbeeld ook nodig om tot een goed navolgbare effectbeoordeling te komen, zoals over de gevolgen voor klimaat en energie.

Bij drie omgevingsvisies was eerst een advies over de reikwijdte en het detailniveau van het milieueffectrapport gevraagd. In 2021 hebben we twee reikwijdte en detailniveau-adviezen uitgebracht voor omgevingsvisies. De milieueffectrapporten hiervoor zijn nog niet aan ons voorgelegd.

Milieueffectrapport biedt bestuurder relevante informatie voor besluit

Over het geheel gezien bood ongeveer een circa 15% van de getoetste rapporten, inclusief aanvulling, de bestuurders alle essentiële informatie om de gevolgen voor het milieu mee te kunnen wegen bij de besluitvorming.

Advies over reikwijdte en detailniveau: basis voor een goed milieueffectrapport

Bij adviezen over reikwijdte en detailniveau worden we vroegtijdig in het planproces betrokken. Voor driekwart van de milieueffectrapporten die als voldoende zijn beoordeeld (de problematiek van Natura-2000 gebieden buiten beschouwing gelaten) had de Commissie zo'n advies gegeven.

Onze conclusie: een advies over reikwijdte en detailniveau van het milieueffectrapport helpt om tot een goed en volledig milieueffectrapport te komen. Dat biedt de bestuurder de informatie voor het nemen van een goed besluit.

In het buitenland doen wij deels hetzelfde werk als in Nederland, namelijk advisering over richtlijnen en toetsing van milieueffectrapporten. Daarnaast besteden wij een groot deel van onze tijd aan andere activiteiten zoals advisering over m.e.r. wet- en regelgeving, coaching van strategische m.e.r.-processen, training van m.e.r.-autoriteiten en NGO's, en screening van projectvoorstellen op lokale m.e.r.-plicht.

Sinds een aantal jaren zijn wij ook actief betrokken bij Nederlandse faciliteiten voor de hulp en handel agenda van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Wij adviseren de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) - die deze faciliteiten coördineert - over de rol van milieueffectrapportage in de projectvoorstellen, lokale m.e.r.-plicht en het te volgen m.e.r.-proces.

Als onderdeel van het Sustainability Advice programma, kan het ministerie van Buitenlandse Zaken (waaronder de ambassades) ons vragen te adviseren over integrale duurzaamheidsvraagstukken. Bijvoorbeeld met betrekking tot coherentie van het buitenlandbeleid, of over milieu-, economische/sociale en institutionele duurzaamheid van specifieke programma's.

Alle bedragen zijn in euro's
Exploitatiesaldo is exclusief budget voor kennis

Missie

De Commissie voor de milieueffectrapportage is een bij wet ingestelde onafhankelijke 'not-for-profit'-kennisorganisatie op het gebied van milieu- en omgevingseffecten. Ze gebruikt deze kennis voor het adviseren en ondersteunen van Nederlandse en buitenlandse overheden bij het integreren in besluitvorming van milieu, klimaat en leefomgeving in brede zin. Dit doet ze op gezaghebbende, integere en transparante wijze.

Visie

Door het werk van de Commissie beschikken overheden bij hun besluiten over de noodzakelijke kennis over milieu, klimaat en leefomgeving in brede zin. Hierdoor zijn besluiten van de overheid van betere kwaliteit, beter onderbouwd en breder gedragen. Daarmee levert de Commissie een bijdrage aan de integrale omgevingskwaliteit en duurzame ontwikkeling in Nederland en daarbuiten.