Voldoende informatie blijft een uitdaging
Het aanleveren van voldoende informatie bleek ook in 2022 weer een uitdaging.
Reikwijdte en Detailniveau
Voor 35 van de 36 ingediende Notities Reikwijdte en Detailniveau (NRD) adviseerde de Commissie om de onderzoeksagenda uit te breiden. Onder andere op het vlak van alternatieven, natuur, gezondheid, klimaat en energie, constateerden wij dat de onderzoeksagenda in de NRD onvoldoende was om alle essentiële informatie in beeld te kunnen brengen.
Toetsing
Van 6 van de 48 milieueffectrapporten, concludeerde de Commissie dat alle informatie aanwezig was om het milieubelang goed mee te kunnen wegen. Helaas misten we dus in 42 milieuefffectrapporten informatie die essentieel is voor besluitvorming. Als de Commissie informatie mist, wordt het bevoegd gezag uitgenodigd om het milieueffectrapport aan te vullen. In 2022 is dit voor 17 van de 42 milieuefffectrapporten gedaan. Deze aanvullingen hebben we vervolgens weer getoetst, waarna 8 van de 17 rapporten volgens de Commissie voldoende informatie bevatten voor een zorgvuldige besluitvorming.
Deze cijfers zijn vergelijkbaar met andere jaren, een trend die we graag helpen keren. Want meer dan 35 jaar m.e.r. praktijk heeft inmiddels uitgewezen dat een goede milieueffectrapportage - met de juiste informatie - bijdraagt aan een vlot proces, betrokken partijen, transparante besluitvorming en daarmee aan een duurzame investering.
Milieueffectrapportage voor omgevingsvisies
In de aanloop naar het van start gaan van de Omgevingswet per 1 januari 2024, adviseert de Commissie steeds vaker over milieueffectrapportages voor omgevingsvisies. Aangezien het opstellen van omgevingsvisies voor provincies en gemeenten redelijk nieuw is, vindt de Commissie het belangrijk om naast onze advisering, ook tijd te steken in kennisoverdracht over waar een goed milieueffectrapportage voor een omgevingsvisie uit bestaat.
Toch blijkt ook hier de praktijk weerbarstiger dan gedacht. Want helaas heeft de Commissie in alle 9 toetsingsadviezen die zij in 2022 heeft uitgebracht, moeten constateren dat relevante informatie ontbrak. Het betrof met name informatie over: ambities en doelen, onderbouwing van het voornemen, te onderzoeken alternatieven, en de navolgbaarheid van de effectbeschrijving.
Betrek de burger en belanghebbende, geef zienswijzen aandacht
In een goede milieueffectrapportage blijkt de participatie van burgers en belanghebbenden vaak cruciaal. Het gaat niet alleen om het creëren van draagvlak, maar ook om het betrekken van nog onbekende informatie die relevant is voor het plan of project. Daarom is per wet geregeld dat belanghebbenden 'zienswijzen' kunnen indienen. De inhoudelijke en procedurele beantwoording hiervan is de taak van het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag bepaalt ook of de zienswijzen wel of niet aan de Commissie ter beschikking gesteld worden. De Commissie kan vervolgens naar zienswijzen verwijzen in haar advies.
In de praktijk stuurt het bevoegd gezag met name in het traject ter voorbereiding op de milieueffectrapportage de zienswijzen door. In 2022 is in bijna 80% van de RD-adviezen de Commissie gevraagd om de zienswijzen mee te nemen bij het opstellen van haar advies. Er is niet veel verschil of het bevoegd gezag een gemeente, provincie, het Rijk of waterschap is.
Bij de toetsing van het milieueffectrapport wordt de Commissie nog maar in iets meer dan de helft van de gevallen gevraagd de zienswijzen te betrekken. Het Rijk heeft in 4 van de 5 gevallen de zienswijzen ter beschikking gesteld, provincies en gemeenten deden dit voor iets meer dan de helft en een waterschap heeft 1 keer gevraagd de zienswijzen mee te nemen.
Passende beoordeling
In het milieueffectrapport wordt bepaald of een plan of project significante gevolgen heeft voor Natura 2000 gebieden. Als niet kan worden uitgesloten dat een plan of project significante gevolgen heeft, dan moet een Passende beoordeling worden gemaakt. Daarin wordt dieper ingegaan op de gevolgen voor Natura 2000-gebieden. In 2022 is bij 25 milieueffectrapporten een passende beoordeling opgesteld. Ondanks dat ontbrak in meer dan de helft van deze rapporten een goede uitwerking van de effecten voor Natura 2000. In twee gevallen ontbrak een Passende beoordeling bij het milieueffectrapport, waar deze volgens de Commissie wel gemaakt had moeten worden.
