Deskundigendag

Brede welvaart: oplossing of valstrik?
MER onder druk?

Deskundigendag 27 maart 2025

De woningbouwopgave, voldoende drinkwater, bodemdaling, de energietransitie, klimaatverandering en natuurherstel… stuk voor stuk urgente opgaves waar Nederland, maar ook veel andere landen, voor staan. Het aanpakken van deze grote maatschappelijke opgaves vraagt uiteindelijk om een samenhangende aanpak, ook in relatie tot bredere sociale en economische omstandigheden. Vandaar de aandacht voor ‘brede welvaart’. Welke bijdrage kan milieueffectrapportage, als afwegingsinstrument voor de fysieke leefomgeving, hieraan leveren? Waar liggen kansen, wat zijn aandachtspunten?

De Commissie mer nodigt alle deskundigen van harte uit om het hier op donderdagmiddag 27 maart samen over te hebben. Daarnaast hebben we deze middag 12 boeiende workshops over thema’s die nú belangrijk zijn en waar we graag ook over van gedachten willen wisselen.

Een middag om collega-deskundigen te spreken en te ontmoeten, input en kennis te delen over tal van actuele mer-thema’s.

Wanneer: donderdag 27 maart 2025 van 12.30 - ca. 18.00 uur
Waar: Kanaal30, Kanaalweg 30, 3526 KM Utrecht

Programma

Workshopronde 1 - 14.15 - 15.15 uur
Kies op het aanmeldformulier één workshop per workshopronde

Workshop 1: Klaar voor je volgende adviestraject – een juridische update
In 2024 en begin 2025 is er veel gebeurd op juridisch gebied, zoals in de jurisprudentie over mer. De belangrijkste ontwikkelingen, die direct van invloed zijn op ons advieswerk, komen aan de orde. Daarbij staan we in het bijzonder stil bij de recente ‘stikstofuitspraak’ van de Raad van State op 18 december 2024 over intern en extern salderen.

Workshop 2: Omgevingsvisies: waar moet een OER aan voldoen? 
We hebben inmiddels ruim 70 MER/OER-en voor omgevingsvisies getoetst. Omdat een visie vormvrij is en vaak abstract, is het opstellen van een OER lastig. Stagiaire Ellen onderzoekt de ervaringen van de Commissie, gemeentes en adviesbureaus. Aan de hand daarvan bespreken we de geleerde lessen én wat de Commissie kan doen om de kwaliteit te verbeteren. 

Workshop 3: Dilemma’s in energie-adviezen
In de advisering over energie speelden er de afgelopen jaren verschillende dilemma’s. Denk aan de volgorde van besluiten en het ontbreken van (wettelijke) kaders bij wind- en kernenergie, (on)volledigheid van ketens bij bijvoorbeeld waterstof-infrastructuur of CO2-afvangprojecten en de uitvoerbaarheid bij beperkte gebruiksruimte, zoals in Borssele, bij windenergiegebieden op zee en bij vervoer van gevaarlijke stoffen. We bespreken deze dilemma’s graag met jullie.

Workshop 4: De rol van landbouw in het behoud van het buitengebied
Stikstofmaatregelen leiden tot verschuivingen in het buitengebied: waar veehouderijen stoppen, komt agrarische teelt terug. Grasland verdwijnt en intensieve aardbeienteelt verschijnt. Of gronden worden niet meer of nauwelijks beheerd. Wat betekent dit voor het milieu en hoe kunnen we daar in onze adviezen op in gaan?

Workshop 5: Commissie mer in internationale context 
Hoe ondersteunt de Commissie het mer-proces in laag- en middeninkomenslanden? Een introductie over de internationale tak van de Commissie mer.

Workshop 6: Landschapsecologie voor MER
Landschapsecologie biedt inzichten in de interacties tussen natuurlijke en menselijke systemen in het landschap. Het is ‘hot’ in natuurbeheerland. Via de Ecologische Autoriteit komen we hier nu meer over te weten: er zijn twee factsheets over uitgekomen. Het kan planners, beleidsmakers en ontwerpers helpen om duurzame en veerkrachtige plannen te maken. In de mer hebben we de ‘lagenbenadering’, die er op lijkt, maar een echte analyse mist. Is het tijd voor een herwaardering van de landschapsecologie voor mer en de alternatieven?

Workshopronde 2 
Kies op het aanmeldformulier één workshop per workshopronde

Workshop 1: MER-basis voor omgevingsbeleid 
Hoe kunnen gemeenten efficiënt en effectief omgaan met het stapelen van MER’en bij het omgevingsbeleid? In een gezamenlijk traject met een aantal gemeenten, Antea Group, Platform31, BZK en IenW heeft het secretariaat de toegevoegde waarde en werking van het concept ‘MER-basis’ verkend: een concept waarbij niet bij ieder beleidsstuk een volledig nieuw MER wordt opgesteld, maar waarbij voortgeborduurd wordt op een basis (met een goede foto van de leefomgeving, basis-beoordelingskader en monitoring). We bespreken de kansen en uitdagingen voor de praktijk, waaronder ons eigen advieswerk. 

Workshop 2: Water en Bodem Sturend (WBS) en de Kaderrichtlijn Water (KRW)
Water en bodem moeten sturend zijn voor ruimtelijke ontwikkelingen op de korte en lange termijn. De KRW stelt strenge eisen aan de (ecologische) waterkwaliteit. Het afgelopen jaar hebben we voor beide thema’s advieslijnen opgesteld. Daarover gaan we graag in gesprek met deskundigen vanuit verschillende invalshoeken.

Workshop 3: Werelderfgoed
Er speelt van alles rond Werelderfgoed: De Werelderfgoedlijst is aangevuld met Nederlandse gebieden, zoals de Neder-Germaanse Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De bescherming van de kernwaarden van veel Werelderfgoederen staat onder druk, denk aan bijvoorbeeld De Waddenzee. Er is een nieuwe vorm van effectrapportage ontwikkeld: de Heritage Impact Assessment. Daarnaast zijn de kernwaarden van Nederlands Werelderfgoed met de Omgevingswet voor het eerst wettelijk verankerd. Hoog tijd om een advieslijn voor dit thema te ontwikkelen. Hierover gaan we in deze sessie graag in gesprek. 

Workshop 4: Gezondheid in MER
Er is vanuit omwonenden, volksvertegenwoordigers en bestuurders steeds meer aandacht voor gezondheid bij grote plannen en projecten. Dit leidde in de Tweede Kamer tot twee aangenomen moties. Een ‘Gezondheidseffectrapportage’ voor Tata Steel én daarnaast het onderzoeken of een GER dezelfde plek als een MER kan krijgen bij besluiten over industriële ontwikkelingen. Geeft een MER voldoende gezondheidsinformatie voor het nemen van besluiten? Wat kan beter in onze advisering? We bespreken de casus Tata Steel maar kijken ook naar andere adviezen over windturbines, landbouw en mobiliteit.

Workshop 5: Mobiliteitsadvies van de toekomst
We zien veel woningbouwplannen langskomen waarin mobiliteit ook een belangrijk onderdeel is. Ook zien we infrastructuurprojecten om de woningbouwprojecten mogelijk te maken. Deze sessie gaat over het ‘advies van de toekomst’: welke informatie is essentieel om te besluiten over de mobiliteit van de toekomst? Hoe kan mobiliteit in de toekomst eruit zien? Mobiliteitsdeskundigen reflecteren op recente adviezen voor woningbouw en infrastructuurprojecten. Tot slot werken we samen aan het advies voor de toekomst.

Workshop 6: Rode lijst (-soorten) en mer
Rode lijst-soorten in een MER worden beschreven als onderdeel van de soortenrijkdom, de algemene kwaliteit van de natuur. Maar hoe gedetailleerd en op welke manier moeten MER’en ingaan op rode lijst-soorten? Hoe verschilt dat in verschillende planstadia? Welke bronnen zijn er? Wanneer is veldonderzoek nodig? In deze sessie willen we dit vraagstuk verkennen, als opmaat naar een nieuwe advieslijn. En daar hebben we jullie hulp bij nodig!

Ja, ik kom naar de Deskundigendag!