Middengebied Zuidplaspolder (vijfde dorp)

De gemeente Zuidplas wil het middengebied van de Zuidplaspolder ontwikkelen. Het plan is om daar een nieuw dorp (het ‘Vijfde Dorp’) te bouwen met 8.000 woningen, 65 hectare bedrijventerrein, voorzieningen, infrastructuur, natuur en water. Voordat de gemeenteraad besluit over twee bestemmingsplannen voor dit gebied zijn de milieugevolgen onderzocht in een milieueffectrapport.

Hoofdpunten uit het advies

Toetsingsadvies
Het Vijfde Dorp komt in een van laagstgelegen delen van Nederland. Het rapport gaat niet over de keuze van deze locatie voor woningbouw, wel over de manier waarop dat gebeurt. De locatie stelt hoge eisen en de ambities zijn hoog. Het rapport laat goed zien hoe het ‘Vijfde Dorp’ hieraan kan voldoen. Zo kijkt het uitgebreid naar maatregelen voor klimaatbestendigheid, duurzame mobiliteit, circulariteit, duurzame energie, water en verbinden van natuur.
Uit vier verschillende alternatieven is een voorkeursalternatief samengesteld. Daarin zijn veel maatregelen uit de alternatieven overgenomen. Dit voorkeursalternatief voldoet daardoor beter aan de ambities dan het eerdere ‘basisalternatief’. Ook is duidelijk wat de milieugevolgen op de lange termijn zijn. Dat is belangrijk voor de klimaatbestendigheid van het nieuwe dorp.
De Commissie benadrukt dat goede samenwerking met alle betrokken partijen, zoals provincie, hoogheemraadschap, ondernemers en natuurorganisaties, cruciaal is om de doelen voor dit project te halen.

NB: De internationale afdeling van de Commissie mer bracht in 2024 een jubileummagazine uit ter gelegenheid van dertig jaar internationale betrokkenheid van de Commissie mer. Hiervoor schreven zij een artikel waarin onder andere het MER van de gemeente Zuidplas als goed voorbeeld wordt gebruikt. Dit artikel is ook te vinden in de uitgave ‘Strategic Environmental Assessment; Past, Practice, Prospects'
op de site van onze internationale afdeling.

Tussentijds toetsingsadvies
Het voorlopige rapport laat goed de verschillende ontwikkelmogelijkheden zien voor het ‘Vijfde dorp’, en daarbij te voldoen aan doelen voor leefbaarheid, natuur en duurzaamheid. Zo is uitgebreid gekeken naar benodigde maatregelen voor klimaatbestendigheid, duurzame mobiliteit, circulariteit, duurzame energie en natuur en water. Het rapport maakt ook duidelijk wat de milieugevolgen op de lange termijn zijn. Dat is belangrijk met het oog op klimaatverandering en bodemdaling in dit gebied.
Het rapport levert veel informatie op voor de keuze van het voorkeursplan. Het voorkeursplan wordt verder uitgewerkt in een definitief milieueffectrapport. Daarbij is het nodig om te kijken of bepaalde onderdelen van het plan met elkaar botsen zegt de Commissie, bijvoorbeeld energieopwekking en natuurontwikkeling. De Commissie benadrukt verder dat een goede samenwerking met andere betrokken partijen, zoals provincie, waterschap, ondernemers en natuurorganisaties, cruciaal is om de doelen voor dit project te behalen.

Advies reikwijdte en detailniveau
De Commissie adviseert om de keuze van de Zuidplaspolder als ontwikkellocatie te onderbouwen in het licht van de actuele kennis over klimaatverandering en de gevolgen daarvan, zoals overstromingen en extreme regenval. Het advies is om eerst een gedegen onderzoek te doen naar de waterhuishouding van de hele Zuidplaspolder. Ook adviseert de Commissie om vier onderscheidende alternatieven op te stellen voor de ambities van Zuidplas voor klimaatbestendigheid, het water-natuur-raamwerk, duurzame mobiliteit en duurzame energie, waarna deze alternatieven worden samengebracht in een voorkeursalternatief. Ten slotte hoort een beschrijving van de milieueffecten van het totale plan van 8000 woningen, twee bedrijventerreinen, groengebieden en ander omliggend landschap thuis in het milieueffectrapport.