Mer-beoordeling

In een mer-beoordeling kijkt het bevoegd gezag of een plan of project aanzienlijke milieueffecten kan hebben. Als dat zo is, moet een milieueffectrapport worden opgesteld. Een mer-beoordeling kan aan de orde zijn bij plannen (zoals de omgevingsvisie) en projecten (zoals de omgevingsvergunning).

Wanneer speelt mer-beoordeling?

In de Omgevingswet en het Omgevingsbesluit staat wanneer mer of een mer-beoordeling aan de orde is. De vraag of en in welke vorm milieueffectrapportage aan de orde is, is van veel factoren afhankelijk (zie hierover ook wanneer is mer verplicht?). Het plaatje hieronder laat dit op hoofdlijnen zien.

Voor projecten is het besluit over het project bepalend. In de kolommen 2 en 3 in bijlage V van het Omgevingsbesluit staat of sprake is van een project-mer-plicht of project-mer-beoordelingsplicht. Per project is aangegeven in welke gevallen een mer-plicht aan de orde is en in welke gevallen een mer-beoordelingsplicht. Een initiatiefnemer mag de mer-beoordelingsprocedure ook overslaan en direct een milieueffectrapport opstellen.

Bij plannen moet worden gelet op een aantal aspecten. Voor het plan mag eerst (in plaats van direct een milieueffectrapport) een plan-mer-beoordeling uitgevoerd worden als:

a) het plan kaders stelt over mer-beoordelingsplichtige projecten en/of een Passende beoordeling (een wettelijk voorgeschreven beoordeling van gevolgen voor Natura 2000-gebieden) nodig is, en

b) het plan over een klein gebied op gemeentelijk niveau gaat, of een kleine wijziging van een plan omvat.

Het uitvoeren van deze plan-mer-beoordeling is niet verplicht. De overheid mag ook een milieueffectrapport opstellen zonder eerst een plan-mer-beoordeling uit te voeren.

Een plan-mer-beoordeling is verplicht als een plan kaders stelt voor andere projecten dan de projecten uit bijlage V Omgevingsbesluit. Een overheid mag ook hier de mer-beoordelingsprocedure overslaan en direct een milieueffectrapport opstellen.

De project-mer-beoordelingsprocedure

De initiatiefnemer (een overheid of een particulier) doet een schriftelijke mededeling aan het bevoegd gezag dat hij een mer-beoordelingsplichtige activiteit wil ondernemen. Dit mag tegelijkertijd met de aanvraag om de vergunning, maar kan ook eerder.
Het bevoegd gezag beoordeelt binnen zes weken of een milieueffectrapport nodig is en maakt dit kenbaar in een mer-beoordelingsbesluit. Het bevoegd gezag houdt de beslissing op de aanvraag zolang aan.
De initiatiefnemer kan in beroep gaan tegen een mer-beoordelingsbesluit als hij een milieueffectrapport moet maken en hij vindt dat onterecht. Derden kunnen dat niet. Zij kunnen wel opkomen tegen het besluit waar de mer-beoordeling aan gekoppeld is.
Als een milieueffectrapport nodig is, wijst het bevoegd gezag de aanvraag om de vergunning af. De initiatiefnemer moet het milieueffectrapport vervolgens voegen bij een nieuwe aanvraag.

De plan-mer-beoordelingsprocedure

De plan-mer-beoordelingsprocedure kent minder vereisten dan de project-mer-beoordelingsprocedure:

Het bevoegd gezag beoordeelt bij de voorbereiding van het plan of programma of aanzienlijke milieueffecten kunnen optreden. Het bevoegd gezag raadpleegt hiervoor andere bestuursorganen en wettelijke adviseurs.
Er is geen mer-beoordelingsbesluit nodig. Het bevoegd gezag motiveert in het plan of programma of er een milieueffectrapport nodig is.
Personen en organisaties kunnen afhankelijk van het moederplan inspreken, bezwaar indienen en/of beroep aantekenen.

Beoordelingscriteria mer-beoordeling

Beoordelingscriteria project-mer-beoordeling

Het bevoegd gezag beoordeelt of het project aanzienlijke milieueffecten kan hebben. Dit gebeurt aan de hand van wettelijke beoordelingscriteria:

De kenmerken van het project
De plaats van het project
De kenmerken van mogelijke effecten

In Bijlage III van de Europese Mer-richtlijn staan bij deze drie criteria verschillende subcriteria, zoals ‘cumulatie met andere projecten’. Bij de beoordeling van de milieueffecten moet de bestaande vergunde situatie meegenomen worden.

Beoordelingscriteria plan-mer-beoordeling

De beoordelingscriteria voor de plan-mer-beoordeling staan in bijlage II van de Europese Smb-richtlijn. Deze criteria zijn volgens de huidige rechtspraak over kleine gebieden inhoudelijk vergelijkbaar met de beoordelingscriteria voor de project-mer-beoordeling.

Wat is de rol van de Commissie mer?

De Commissie mer heeft geen wettelijke rol in de mer-beoordeling. Het is wel mogelijk een second opinion op een mer-beoordeling te vragen. Bijvoorbeeld bij twijfel over mogelijke milieueffecten of als sprake is van grote maatschappelijke weerstand. De Commissie geeft haar second opinion voorafgaand aan het nemen van het project-mer-beoordelingsbesluit of (ruim) voorafgaand aan het vaststellen van het moederplan of -programma.